Dokładnie rok temu 22-letnia Kurdyjka pochodzenia irańskiego, Jina Mahsa Amini, została aresztowana za rzekome nieprzestrzeganie rygorystycznych irańskich zasad ubioru dotyczących kobiet. Trzy dni później zmarła w areszcie po brutalnym potraktowaniu jej przez irańską policję ds. moralności. Wywołało to niepokoje społeczne i protesty przeciwko reżimowi w Iranie, na czele których stanęły głównie kobiety walczące o swoje prawa i wolności.
Aby uhonorować Jinę Mahsę Amini i Ruch „Kobieta, Życie i Wolność”, składający się z tysięcy aktywistek w Iranie, z których część jest przetrzymywana lub nadal jest w niebezpieczeństwie, Grupa S&D zdecydowanie postanowiła je nominować* jako nasze kandydatki do Nagrody im. Sacharowa 2023**, przyznawanej obrońcom praw człowieka i prawa międzynarodowego.
Grupa S&D przedstawiła także z dumą dwie kolejne kandydatury, które w dużym stopniu zasługiwały na nagrodę, a mianowicie:
- organizacje pozarządowe, które przez ostatnie dziesięciolecia niestrudzenie pracowały nad tym, aby ocalić tysiące ludzkich istnień i zapewniły pomoc osobom znajdującym się w potrzebie, które chcąc uciec od nędzy i przemocy, ryzykują swoje życie, pokonując Morze Śródziemne.
- Rosyjski Młodzieżowy Ruch Demokratyczny „Wiesna”, aktywistyczny ruch demokratyczny, który od 2013 roku zrzesza ponad stu młodych liberałów i demokratów walczących o ustanowienie demokratycznej Rosji.
Eurodeputowany Pedro Marques, wiceprzewodniczący Grupy S&D do spraw zagranicznych, powiedział:
- Pukiel włosów wystający spod chusty Jiny Mahsa Amini, fanatyzm i przemoc policji ds. moralności, śmierć, narodziny buntu. Od tragicznego 16 września 2022 roku ulice Iranu są pełne kobiet i mężczyzn, demonstrujących ramię w ramię i domagających się swoich praw pod hasłem „Kobieta, życie, wolność”.
- Śmierć 22-letniej dziewczyny kurdyjsko-irańskiego pochodzenia doprowadziła do wybuchu masowych protestów, w trakcie których kobiety nie nosiły chust lub obcinały sobie włosy na przekór irańskiemu reżimowi. Reakcja irańskich władz była brutalna: dziesiątki tysięcy ludzi zostało aresztowanych, zabitych na ulicach, torturowanych i zgwałconych w więzieniach. Od tego czasu brutalność i tłumienie ruchów protestacyjnych w Iranie nie zmieniły się.
- Wszyscy nasi kandydaci zasłużyliby na tę nagrodę i z pewnością zasługują na nasze najgłębsze wsparcie i wdzięczność za codzienne wysiłki na rzecz ratowania życia i zapewnienia demokracji oraz poszanowania praw i godności człowieka. Decyzja Grupy S&D o tym, aby skupić się na Iranie, jeśli chodzi o Nagrodę im. Sacharowa, wynika z brutalnego tłumienia walki o prawa kobiet oraz protestów przez irański reżim; protesty te były tam szczególnie gwałtowne i dramatyczne.
Uwaga dla wydawców:
*Nominowane: kobiety walczące o prawa człowieka, które reprezentuje:
Jina Mahsa Amini i ruch protestu
Jina Mahsa Amini jest ofiarą brutalnych represji irańskich władz wobec kobiet. Jina Mahsa Amini urodziła się 21 września 1999 roku w kurdyjskiej rodzinie w mieście Saghghez w prowincji Kurdystan, w północno-zachodnim Iranie. Choć Mahsa było jej oficjalnym perskim imieniem, jej kurdyjskie imię brzmiało Jina i takiego imienia używała jej rodzina. Jina Mahsa uczęszczała do szkoły średniej dla dziewcząt Taleghani w Saghghez, którą ukończyła w 2018 roku. W chwili śmierci właśnie została przyjęta na uniwersytet; chciała zostać prawniczką. 13 września 2022 roku Jina Mahsa Amini została aresztowana przez irańską policję ds. moralności za rzekome naruszenie surowych przepisów nakładających na kobiety obowiązek zakrywania włosów w miejscach publicznych. Jak zeznają współwięźniowie, Jina Mahsa Amini była torturowana w furgonetce w drodze na komisariat. Dwie godziny po aresztowaniu, w wyniku brutalności policji ds. moralności, Jina Mahsa Amini została w rozpaczliwym stanie przeniesiona do szpitala Kasra, gdzie zapadła w śpiączkę i kilka dni później zmarła.
Jej śmierć doprowadziła do wybuchu masowych protestów, podczas których kobiety nie nosiły chust lub obcinały sobie włosy na przekór irańskiemu reżimowi.
** Nagroda im. Sacharowa za wolność myśli została po raz pierwszy przyznana w 1988 roku Nelsonowi Mandeli i Anatolijowi Marczence. Wyróżnia ona osoby, grupy i organizacje, które wniosły wybitny wkład w ochronę praw człowieka. Kilkoro jej laureatów, w tym Nelson Mandela, zdobyło Pokojową Nagrodę Nobla.
Parlament Europejski przyznaje Nagrodę im. Sacharowa na uroczystym posiedzeniu plenarnym w Strasburgu pod koniec każdego roku. Każda z grup politycznych w Parlamencie może nominować kandydatów; następnie wspólnie ustalają krótką listę trojga kandydatów. Zwycięzcę wybiera Konferencja Przewodniczących, organ Parlamentu Europejskiego składający się z przewodniczącej i przywódców wszystkich grup politycznych w Parlamencie. Decyzja ma zostać podjęta w październiku 2023 roku.
